Αφού γίνει η καταγραφή των φορέων που θα συμμετάσχουν στη διαδικασία περιφερειακού σχεδιασμού και καθοριστεί το επίπεδο της συμβολής και η επιρροή τους, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να διαμορφώσουν ένα Σχεδίου δέσμευσης της συμμετοχής και συνεργασίας των εμπλεκόμενων στον περιφερειακό σχεδιασμό φορέων. Το Σχέδιο θα πρέπει να περιγράφει τον τρόπο εμπλοκής των φορέων και των εκπροσώπων τους καθ' όλη τη διάρκεια της διαδικασίας σχεδιασμού, καθώς και τα εργαλεία που θα χρησιμοποιηθούν για το σκοπό αυτό. Επιπλέον, το Σχέδιο θα πρέπει να θέτει και το ακριβές χρονοδιάγραμμα των προβλεπόμενων δραστηριοτήτων. Ειδικότερα, το Σχέδιο θα πρέπει να στοχεύει:

• Στη διασφάλιση της διαφανούς και χωρίς αποκλεισμούς ουσιαστικής συμμετοχής όλων των φορέων, συμπεριλαμβανομένων των υπο-εκπροσωπούμενων σε περιφερειακό επίπεδο ομάδων.
• Στη διευκόλυνση διεξαγωγής ενός ανοικτού και εποικοδομητικού διαλόγου μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων, και στην προώθηση της μεταξύ τους εμπιστοσύνης και τη συνεργασίας.
• Στην παροχή ευκαιριών στους ενδιαφερόμενους φορείς να επηρεάσουν τη λήψη αποφάσεων σε περιφερειακό επίπεδο και να συνδιαμορφώσουν το περιφερειακό ενεργειακό σχέδιο.
• Στην παροχή ενημέρωσης σχετικά με την πρόοδο και τα αποτελέσματα της διαδικασίας συν-σχεδιασμού προς στους ενδιαφερόμενους φορείς, διατηρώντας το ενδιαφέρον και την υποστήριξή τους καθ' όλη τη διάρκεια του σχεδιασμού αλλά και της φάσης υλοποίησης

Υπόδειγμα του Σχεδίου Δέσμευσης της Συμμετοχής και Συνεργασίας των Φορέων που συμμετέχουν στον Περιφερειακό Σχεδιασμό 

To παρακάτω υπόδειγμα μπορεί να υποστηρίξει τους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό στην διαδικασία διαμόρφωσης του Σχεδίου, το οποίο θα περιγράφει τους στόχους, τις μεθόδους εμπλοκής, τα χρονοδιαγράμματα και τους διαθέσιμους πόρους που απαιτούνται για τη συμμετοχή των φορέων καθ' όλη τη διάρκεια του περιφερειακού σχεδιασμού. Στο υπόδειγμα μπορεί να συμπεριληφθούν τόσο η ανάλυση των αρμοδιοτήτων και της επιρροής των φορέων, όσο και οι στρατηγικές επικοινωνίας, εμπλοκής και αξιολόγησης της συμμετοχής των φορέων, προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα των δράσεων που θα υλοποιηθούν. Στο υπόδειγμα μπορούν να συμπεριληφθούν και τα δεδομένα του Εργαλείου Καταγραφής και Ανάλυσης της εμπλοκής των εμπλεκόμενων στον περιφερειακό σχεδιασμό φορέων (Βήμα 2.1).

Υπόδειγμα του Σχεδίου Δέσμευσης της Συμμετοχής και Συνεργασίας των Φορέων που συμμετέχουν στον Περιφερειακό Σχεδιασμό   Download

Πρόσθετο υλικό

• URBACT Engaging Stakeholders
• Εργαλειοθήκη COMPILE: Stakeholder Engagement Guide 
• Εγχειρίδιο δέσμευσης των ενδιαφερόμενων μερών του UNEP
• REScoop Guide to engage and management stakeholders (οδηγός για τη δέσμευση και τη διαχείριση των ενδιαφερόμενων μερών)
• Οδηγός για διαβουλεύσεις για τη διαμόρφωση του μέλλοντος Interreg - Εργαλειοθήκη

Καλές πρακτικές/suxxess stories

• Rouen: Επιστημονική προσέγγιση της εμπλοκής των πολιτών
• Αντιμετώπιση τοπικών αναγκών: η ανάπτυξη μιας στρατηγικής προσαρμογής με τη χρήση μιας έρευνας πολιτών
• Σπριντ εξοικονόμησης ενέργειας της Τσεζένα: χρήση της εκστρατείας για την εμπλοκή των πολιτών στη δράση για το κλίμα
• Δέσμευση των ενδιαφερομένων μερών του ΟΟΣΑ στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Εκτός από τις εθνικές στρατηγικές και τους εθνικούς στόχους, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να εξετάζουν τα υφιστάμενα περιφερειακά και τοπικά στρατηγικά σχέδια, και τους στόχους που έχουν τεθεί για την ενέργεια, καθώς και για άλλους συναφείς τομείς πολιτικής. Για παράδειγμα, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα μπορούσαν να εξετάσουν, μεταξύ άλλων, τα περιφερειακά αναπτυξιακά σχέδια, τα γενικά σχέδια για την ενέργεια, τα σχέδια αστικής κινητικότητας, τα χωροταξικά/εδαφικά σχέδια, τα σχέδια διαχείρισης αποβλήτων και άλλα σχετικά έγγραφα που επηρεάζουν την ενεργειακή πολιτική. Η αξιολόγηση των υφιστάμενων περιφερειακών και τοπικών στόχων, στρατηγικών και σχεδίων θα υποστηρίξει την καταγραφή των πεδίων που ευνοούν τις συνέργειες μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων, των ενδεχόμενων κενών σε επίπεδο σχεδιασμού και των πιθανών συγκρούσεων που προκύπτουν στα διαφορετικά επίπεδα διακυβέρνησης. Αυτό θα διασφαλίσει ότι το περιφερειακό ενεργειακό σχέδιο είναι συνεπές και συνεκτικό ως προς τις υφιστάμενες προσπάθειες σχεδιασμού.

Εργαλείο Αξιολόγησης και Σύγκρισης Εθνικών και Περιφερειακών Στόχων

Το παρόν εργαλείο Εxcel μπορεί να υποστηρίξει τους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό να προβούν σε μια συστηματική σύγκριση των περιφερειακών ενεργειακών στόχων με τους εθνικούς στόχους ή τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ενέργεια και το κλίμα. Το εργαλείο περιλαμβάνει στήλες, ώστε οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό να συμπληρώνουν τους στόχους τους (π.χ. η ενεργειακή απόδοση και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας) και γραμμές, ώστε οι υπεύθυνοι να συμπληρώνουν τους εθνικούς, περιφερειακούς και ευρωπαϊκούς στόχους επιτρέποντας στους χρήστες να εντοπίζουν συγκλίσεις και αποκλίσεις τους από τους περιφερειακούς στόχους και να προβαίνουν στη συνολική συγκριτική αξιολόγησή τους.

Εργαλείο Αξιολόγησης και Σύγκρισης Εθνικών και Περιφερειακών Στόχων   Download

Στο βήμα αυτό, πρέπει να τεθούν από τους υπεύθυνους του σχεδιασμού, και από τους εμπλεκόμενους στη διαδικασία αυτή φορείς οι νέοι/αναθεωρημένοι περιφερειακοί στόχοι που σχετίζονται με την ενέργεια, καθώς και οι προτεραιότητες των φορέων σε ενεργειακό επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψη τους υφιστάμενους εθνικούς, περιφερειακούς και τοπικούς στόχους. Σε αυτό το βήμα θα πρέπει να ληφθούν υπόψη η οικονομική ανάπτυξη, η μακροπρόθεσμη ενεργειακή ανεξαρτησία, η προστασία του περιβάλλοντος, η βελτίωση της ποιότητας ζωής και της υγείας των πολιτών. Επιπλέον, πρέπει να καθοριστούν και οι κατάλληλοι δείκτες στη βάση των οποίων θα καθοριστούν οι νέοι στόχοι

Πρόσθετο υλικό

Οδηγός του ICLEI για τις πόλεις: επιστημονικά τεκμηριωμένοι στόχοι

Ύστερα από την αναζήτηση των στόχων, των στρατηγικών σχεδίων σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να συνεργαστούν με τους φορείς που εμπλέκονται στη διαδικασία σχεδιασμού, προκειμένου να συζητήσουν λεπτομερέστερα τον τρόπο με τον οποίο οι στόχοι αυτοί θα συμβάλλουν στην εξέλιξη της διαδικασίας περιφερειακού σχεδιασμού. Ο διάλογος θα πρέπει να έχει ως στόχο:

• Να εντοπίσει πιθανά εμπόδια και ευκαιρίες για την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί, ώστε να εξεταστούν περαιτέρω στο περιφερειακό σχέδιο
• Να διασφαλίσει ότι οι περιφερειακές ανάγκες και οι ανησυχίες των ενδιαφερομένων μερών αντικατοπτρίζονται επαρκώς στο περιφερειακό σχέδιο και λαμβάνονται επαρκώς υπόψη στους νέους/αναθεωρημένους στόχους και σκοπούς
• Να οικοδομήσει συναίνεση σχετικά με το περιφερειακό ενεργειακό όραμα, τους στόχους και τους σκοπούς
• Να προβεί στην ιεράρχηση των στόχων με βάση της βαρύτητάς τους προκειμένου να επιτευχθεί η απαιτούμενη συναίνεση από όλους τους φορείς που εμπλέκονται στη διαδικασία σχεδιασμού.

Εργαλείο Συμμετοχικής Ιεράρχησης των Προτεραιοτήτων (PPR)

Αυτό το εργαλείο διευκολύνει τους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό να προβούν συμμετοχικά σε μια ιεραρχική κατάταξη των προτεραιοτήτων τους. Παρέχει μια μεθοδολογία που διευκολύνει τη συλλογή των θέσεων και των απόψεων κάθε εμπλεκόμενου φορέα. Επιπλέον, υποστηρίζει τον συλλογικό εντοπισμό του βαθμού της σημασίας ή του επείγοντος χαρακτήρα των διαφόρων λύσεων ενεργειακής απόδοσης. Μέσα από την ενεργό συμμετοχή των εμπλεκόμενων φορέων, εξασφαλίζεται η περισσότερο περιεκτική και αντιπροσωπευτική ιεράρχηση των προτεραιοτήτων τους, η οποία τελικά οδηγεί σε πιο αποτελεσματικά και βιώσιμα αποτελέσματα.

Εργαλείο Συμμετοχικής Ιεράρχησης των Προτεραιοτήτων (PPR)  Download

Πρόσθετο υλικό

• Συνδημιουργία προτάσεων πολιτικής: Συμμετοχικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις προκειμένου να δομείται η διαδικασία λήψης αποφάσεων από πολλαπλούς φορείς
• Urb Cultural Planning Οδηγός συμμετοχικού σχεδιασμού
• URBACT Συμμετοχή των ενδιαφερομένων μερών

Καλές πρακτικές/Success stories

• ICAEN: Cycle of sessions focused on how citizens will participate in the new energy model of Catalonia
• Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης Κρήτης: Νησιωτική πολυεπίπεδη διακυβέρνηση για τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια

Αφού συλλεχθούν τα απαραίτητα δεδομένα, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να προβούν στην ανάλυση των δεδομένων σχετικά με την κατανάλωσης ενέργειας ανά τομέα, προκειμένου να εξαχθούν τα δεδομένα που αφορούν στην κατανάλωση σε διάφορους τομείς, ιδίως στον οικιακό τομέα, τον εμπορικό τομέα και τον τομέα των μεταφορών. Η ανάλυση θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη παράγοντες όπως η ζήτηση ενέργειας, η ενεργειακή απόδοση και οι μορφές ενέργειας που χρησιμοποιούνται σε κάθε τομέα.

Η κατανόηση των δεδομένων σχετικά με την κατανάλωση ενέργειας ανά τομέα θα βοηθήσει τους υπεύθυνους για τον ενεργειακό σχεδιασμό να εντοπίσουν ευκαιρίες για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, την χρήση εναλλακτικών καυσίμων και την εφαρμογή άλλων παρεμβάσεων από την πλευρά της ζήτησης.

Εκτός από την ανάλυση των δεδομένων που αφορούν στην κατανάλωση της ενέργειας, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να αξιολογήσουν την κατάσταση των υφιστάμενων ενεργειακών υποδομών σε περιφερειακό επίπεδο. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να εξεταστεί η παλαιότητα των εγκαταστάσεων, η κατάσταση στην οποία λειτουργούν , την καθώς και η αποδοτικότητά τους. Οι εγκαταστάσεις υπό εξέταση αφορούν τη παραγωγή, διανομή και αποθήκευση ενέργειας, καθώς και τη διαθεσιμότητα και την προσβασιμότητα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Η παραπάνω αξιολόγηση θα υποστηρίξει τους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό να εντοπίσουν τις υπάρχουσες ευκαιρίες αλλά και τα εμπόδια σχετικά με τη λειτουργία των ενεργειακών υποδομών, προκειμένου να συμπεριλάβουν στον περιφερειακό σχεδιασμό για την ενέργεια τα αναγκαία μέτρα, όπως η προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας

Αφού κατανοήσουν εις βάθος το υφιστάμενο περιφερειακό ενεργειακό σύστημα, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να συζητήσουν τα πορίσματα με τους εμπλεκόμενους φορείς. Η συζήτηση και αξιολόγηση αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσα από τη διοργάνωση εργαστηρίων, συναντήσεων ή άλλων δραστηριοτήτων που θα ενισχύουν τη συμμετοχή των φορέων στην παρουσίαση των δεδομένων και της ανάλυσης τους, καθώς και στη διαδικασία ανατροφοδότησης από αυτούς.

Το βήμα αυτό είναι σημαντικό για την εξακρίβωση της ορθότητας των δεδομένων, με γνώμονα να έχουν ληφθεί υπόψη όλες οι βασικές πτυχές που σχετίζονται με τη διαδικασία αυτή. Στο πλαίσιο του βήματος αυτού θα προκύψουν μέσα και από τη συναίνεση των ενδιαφερόμενων φορέων χρήσιμα συμπεράσματα σχετικά με προκλήσεις και ευκαιρίες του περιφερειακού ενεργειακού συστήματος.

Πρόσθετο υλικό

• Συνδημιουργία προτάσεων πολιτικής: Συμμετοχικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις προκειμένου να δομείται η διαδικασία λήψης αποφάσεων από πολλαπλούς φορείς
• Οπτική εργαλειοθήκη της ΕΕ για τη συστημική καινοτομία 

Εκτός από τις λύσεις ενεργειακής απόδοσης, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει επίσης να προβούν στην αξιολόγηση του δυναμικού των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην περιφέρεια. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την αξιοποίηση πόρων ηλιακής, και αιολικής ενέργειας, της βιομάζας, της γεωθερμίας, καθώς και των υδροηλεκτρικών πόρων. Οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να εξετάζουν παράγοντες όπως η τεχνική σκοπιμότητα, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις και οι προοπτικές που μπορούν να προσφέρουν οι λύσεις αυτές για περιφερειακή οικονομική ανάπτυξη. Η αξιολόγηση που θα προκύψει μέσα από αυτό το βήμα θα υποβοηθήσει στον εντοπισμό των αποδοτικότερων επιλογών που αφορούν στην προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, και που πρέπει να ενσωματωθούν στο περιφερειακό ενεργειακό σχέδιο.

Εργαλείο Καταγραφής Υφιστάμενων Τεχνολογιών

Το εργαλείο αυτό περιλαμβάνει έναν κατάλογο υφιστάμενων τεχνολογιών που μπορούν να υποστηρίξουν τους χρήστες του στο να αξιολογήσουν το δυναμικό διαφόρων λύσεων από την πλευρά της προσφοράς και της ζήτησης στην περιφέρειά τους, παρέχοντας ενδεικτικές πληροφορίες για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, περιφερειακές λύσεις παραγωγής ενέργειας, καθώς και λύσεις ενεργειακής απόδοσης κατά την τελική χρήση για διάφορους τομείς. Συγκεκριμένα, το εργαλείο μπορεί να βοηθήσει τους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό να κατανοήσουν την αποδοτικότητα των διαφόρων ενεργειακών τεχνολογιών και λύσεων, συμπεριλαμβανομένου του μέσου κόστους (κόστος κεφαλαίου, λειτουργικό κόστος και κόστος συντήρησης κ.λπ.), της αποδοτικότητας και της έντασης των εκπομπών για την πλευρά της προσφοράς, καθώς και της δυνητικής εξοικονόμησης ενέργειας και κόστους για λύσεις ενεργειακής απόδοσης. Ως εκ τούτου, το εργαλείο επιτρέπει στους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό να επιλέγουν και να συγκρίνουν διάφορες ενεργειακές τεχνολογίες και λύσεις με βάση τις συγκεκριμένες ανάγκες και τους στόχους της περιοχής.

Εργαλείο Καταγραφής Υφιστάμενων Τεχνολογιών   Download

Πρόσθετο υλικό

• ΕC Στατιστικές για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας
• Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) Αποθετήριο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
• IRENA Αξιολόγηση του δυναμικού ανανεώσιμων πηγών ενέργειας

Καλές πρακτικές/Success stories

• Win-win Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: ΑΠΕ: Ιστορίες επιτυχίας για τη φύση και τους πολίτες στην Ευρώπη
• Ιστορίες επιτυχίας των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας από την Ευρώπη
• Πιλοτικές εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών σε στέγες και συστήματα αποθήκευσης ενέργειας σε 3 κοινωνικά κτίρια για τον μετριασμό της ενεργειακής φτώχειας στην πόλη της Φιλιππούπολης
• Φύτευση ιτιάς για την παραγωγή βιομάζας και εκσυγχρονισμός του συστήματος οδοφωτισμού στη Φεστελίτα
• Ηλιακή ενέργεια στο Artik και στο Aparan

Πριν από τη διενέργεια της ανάλυσης κόστους-οφέλους, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να διαβουλευθούν με τους εμπλεκόμενους φορείς για να συμφωνήσουν σχετικά με τις προσεγγίσεις μοντελοποίησης και τα σενάρια που θα χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια του περιφερειακού σχεδιασμού. Αυτό το βήμα μπορεί να συμπεριλάβει τη συζήτηση σχετικά με τα κατάλληλα εργαλεία που θα υποστηρίξουν την ανάλυση, τον προσδιορισμό των βασικών παραδοχών και θέσεων και τη συμφωνία σχετικά με διάφορα μελλοντικά σενάρια σχετικά με το ενεργειακό τοπίο της περιοχής, όπως τα σενάρια που αφορούν την υφιστάμενη κατάσταση και τα σενάρια που εστιάζουν στην ενεργειακή απόδοση. Ως εκ τούτου, το βήμα αυτό αποτελεί μια ευκαιρία να επικοινωνηθούν τα οφέλη από την ενσωμάτωση της αρχής της «Προτεραιότητας στην Ενεργειακή Απόδοση» στα μελλοντικά σενάρια του περιφερειακού σχεδιασμού και να εξασφαλιστεί η συμμετοχή των εμπλεκόμενων φορέων σε αυτόν. Επιπλέον, οι εμπλεκόμενοι φορείς θα πρέπει να έχουν την ευκαιρία σε αυτό το βήμα να παρέχουν στοιχεία και αποδείξεις για την υποστήριξη της διεξαγωγής της ανάλυσης κόστους-οφέλους. Η εμπλοκή των εμπλεκόμενων φορέων σε αυτό το στάδιο θα συμβάλει στη διασφάλιση της διαφάνειας και της αξιοπιστίας της ανάλυσης

Με τις προσεγγίσεις μοντελοποίησης και τα σενάρια που έχουν συμφωνηθεί στο προηγούμενο βήμα, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να προβούν στη διεξαγωγή της ανάλυσης κόστους-αποτελεσματικότητας. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει τη μοντελοποίηση του μελλοντικού ενεργειακού συστήματος υπό διαφορετικά σενάρια, λαμβάνοντας υπόψη το δυναμικό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τις λύσεις ενεργειακής απόδοσης και άλλους σχετικούς παράγοντες. Η ανάλυση θα πρέπει επίσης να λαμβάνει υπόψη τόσο το άμεσο κόστος, όπως το κόστος κεφαλαίου και το λειτουργικό κόστος των λύσεων, όσο και το έμμεσο κόστος, προκειμένου να προσδιοριστεί ο πιο αποδοτικός συνδυασμός λύσεων

Εργαλείο Ανάλυσης Κόστους-Οφέλους

Το εργαλείο ανάλυσης κόστους-οφέλους μπορεί να βοηθήσει τους χρήστες να αξιολογήσουν το κόστος, την αποτελεσματικότητα και, σε κάποιο βαθμό, τα οφέλη (π.χ. εξοικονόμηση ενεργειακού κόστους) των διαφόρων ενεργειακών λύσεων για την περιφέρειά τους. Το εργαλείο αυτό επιτρέπει στους υπεύθυνους για τον ενεργειακό σχεδιασμό να συγκρίνουν τις διάφορες λύσεις ενεργειακής απόδοσης που σχεδιάζουν να εφαρμόσουν και να επιλέξουν εκείνες που παρέχουν τα μεγαλύτερα καθαρά οφέλη για την περιφέρειά τους. Συγκεκριμένα:

• Ο χρήστης εισάγει βασικές μεταβλητές, όπως το τεχνολογικό κόστος και οι τιμές ενέργειας.
• Το εργαλείο παράγει αποτελέσματα με βάση τα εισαγόμενα δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων του κόστους, της εξοικονόμησης ενέργειας και της εξοικονόμησης ενεργειακού κόστους των διαφόρων ενεργειακών λύσεων.

Το εργαλείο μπορεί επίσης να βοηθήσει υπεύθυνους για τον ενεργειακό σχεδιασμό να αξιολογήσουν την τρωτότητα της ανάλυσης στις αβέβαιες μεταβλητές, αλλάζοντας βασικές μεταβλητές κατά την εισαγωγή δεδομένων. Αυτό μπορεί να βοηθήσει τους υπεύθυνους για τον ενεργειακό σχεδιασμό να προκρίνουν τις πιο ανθεκτικές ενεργειακές λύσεις ανάλογα με τις διαφορετικές κάθε φορά συνθήκες.

Εργαλείο Ανάλυσης Κόστους-Οφέλους   Download

Πρόσθετο υλικό

• Οδηγός της ΕΕ για την ανάλυση κόστους-οφέλους των επενδυτικών σχεδίων
• Προς μια ενεργειακή υποδομή της ΕΕ με απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές και ανθεκτική στην κλιματική αλλαγή: συστάσεις για μια ανάλυση κόστους-οφέλους σε όλο το ενεργειακό σύστημα 
• Οδηγός της Παγκόσμιας Τράπεζας για την ανάλυση κόστους-αποτελεσματικότητας 
• TABULA
• Hotmaps-The open source mapping and planning tools for heating and cooling

Εκτός από το άμεσο και έμμεσο κόστος, η ανάλυση κόστους-οφέλους θα πρέπει επίσης να λαμβάνει υπόψη τα οφέλη και τον ευρύτερο αντίκτυπο των λύσεων ενεργειακής απόδοσης, όπως είναι η δημιουργία θέσεων εργασίας, η οικονομική ανάπτυξη σε περιφερειακό επίπεδο, τα περιβαλλοντικά οφέλη (π.χ. βελτίωση της ποιότητας του αέρα), τα οφέλη για τη δημόσια υγεία. Η κεφαλαιοποίηση των οφελών και του ευρύτερου αντικτύπου που θα πραγματοποιηθεί σε αυτό το βήμα θα υποστηρίξει τους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό να αποτυπώσουν την βαρύτητα των διαφόρων ενεργειακών επιλογών και να ενημερωθούν κατάλληλα, προκειμένου να υποστηριχθεί η διαδικασία λήψης αποφάσεων

Εργαλείο Ανάλυσης Κόστους-Οφέλους

Το εργαλείο ανάλυσης κόστους-οφέλους μπορεί να βοηθήσει τους χρήστες να αξιολογήσουν το κόστος, την αποτελεσματικότητα και, σε κάποιο βαθμό, τα οφέλη (π.χ. εξοικονόμηση ενεργειακού κόστους) των διαφόρων ενεργειακών λύσεων για την περιφέρειά τους. Το εργαλείο αυτό επιτρέπει στους υπεύθυνους για τον ενεργειακό σχεδιασμό να συγκρίνουν τις διάφορες λύσεις ενεργειακής απόδοσης που σχεδιάζουν να εφαρμόσουν και να επιλέξουν εκείνες που παρέχουν τα μεγαλύτερα καθαρά οφέλη για την περιφέρειά τους. Συγκεκριμένα:

• Ο χρήστης εισάγει βασικές μεταβλητές, όπως το τεχνολογικό κόστος και οι τιμές ενέργειας.
• Το εργαλείο παράγει αποτελέσματα με βάση τα εισαγόμενα δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων του κόστους, της εξοικονόμησης ενέργειας και της εξοικονόμησης ενεργειακού κόστους των διαφόρων ενεργειακών λύσεων.

Το εργαλείο μπορεί επίσης να βοηθήσει υπεύθυνους για τον ενεργειακό σχεδιασμό να αξιολογήσουν την τρωτότητα της ανάλυσης στις αβέβαιες μεταβλητές, αλλάζοντας βασικές μεταβλητές κατά την εισαγωγή δεδομένων. Αυτό μπορεί να βοηθήσει τους υπεύθυνους για τον ενεργειακό σχεδιασμό να προκρίνουν τις πιο ανθεκτικές ενεργειακές λύσεις ανάλογα με τις διαφορετικές κάθε φορά συνθήκες.

Εργαλείο Ανάλυσης Κόστους-ΟφέλουςDownload

Πρόσθετο υλικό

• ENEFIRST Πρώτα η ενεργειακή απόδοση και οι πολλαπλές επιπτώσεις: ενσωμάτωση δύο εννοιών για τη λήψη αποφάσεων στο ενεργειακό σύστημα της ΕΕ
• MICAT - Εργαλείο υπολογισμού πολλαπλών επιπτώσεων - έργο

Πραγματοποιώντας την ανάλυση κόστους-οφέλους και συγκρίνοντας το κόστος και τα οφέλη των διαφόρων λύσεων ενεργειακής απόδοσης, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό πρέπει να καθορίσουν τις βέλτιστες συνδυαστικές λύσεις ενεργειακής απόδοσης ή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που απαιτούν και το μικρότερο κόστος, αλλά και τα μεγαλύτερα καθαρά οφέλη που μπορούν να επιτύχουν τους ενεργειακούς στόχους της περιφέρειας.

Τέλος, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να λάβουν υπόψη την τρωτότητα της διαδικασίας ανάλυσης κόστους-οφέλους σε αβεβαιότητες, όπως οι αλλαγές στο κόστος της τεχνολογίας, οι τιμές της ενέργειας και οι πολιτικές εξελίξεις. Ο παράγοντας αυτός θα βοηθήσει τους χρήστες να κατανοήσουν την ευρωστία της ανάλυσης και να εντοπίσουν πιθανούς κινδύνους και ευκαιρίες που συνδέονται με τις διάφορες ενεργειακές επιλογές.

Οι υπεύθυνοι για τον ενεργειακό σχεδιασμό θα πρέπει να αξιολογούν τη διαθεσιμότητα και την ωριμότητα των αλυσίδων εφοδιασμού προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις προτεινόμενες ενεργειακές τεχνολογίες και λύσεις ενεργειακής απόδοσης. Αυτό περιλαμβάνει την αξιολόγηση σχετικά με τη διαθεσιμότητα σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο του αναγκαίου εξοπλισμού, των υλικών και των υπηρεσιών, καθώς και του βαθμού τεχνολογικής ωριμότητας και ετοιμότητας της αγοράς στο ενδεχόμενο εφαρμογής αυτών των λύσεων. Η κατανόηση της κατάστασης της αλυσίδας εφοδιασμού θα βοηθήσει τους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό να εντοπίσουν πιθανά εμπόδια, κινδύνους και ευκαιρίες και να ενημερώσουν για την επιλογή και την ιεράρχηση των διαθέσιμων λύσεων ενεργειακής απόδοσης.

Πρόσθετο υλικό

• Τέσσερα σημεία κλειδιά για ανθεκτικές αλυσίδες
• Μοντέλο ωριμότητας της αλυσίδας εφοδιασμού της UNICEF 
• Μέθοδοι για την αξιολόγηση της ετοιμότητας της τεχνολογίας και της αγοράς για καθαρές εμπορικές μεταφορές

Εκτός από τις εκτιμήσεις σχετικά με την αλυσίδα εφοδιασμού, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να αξιολογήσουν την ικανότητα του εργατικού δυναμικού να υλοποιήσουν και να εφαρμόσουν τις προτεινόμενες ενεργειακές λύσεις. Στο πλαίσιο αυτό, το βήμα 6.3. περιλαμβάνει την αξιολόγηση της διαθεσιμότητας εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού, την ανάγκη για προγράμματα κατάρτισης και ανάπτυξης ικανοτήτων, καθώς και τη δυνατότητα δημιουργίας θέσεων εργασίας. Το να διασφαλιστεί ότι το περιφερειακό εργατικό δυναμικό διαθέτει τις απαραίτητες δεξιότητες και την τεχνογνωσία για την υποστήριξη της εφαρμογής των ενεργειακών λύσεων θα είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχή εφαρμογή του περιφερειακού ενεργειακού σχεδίου.

Καλές πρακτικές/Success stories

Αξιολόγηση του εργατικού δυναμικού σχετικά με την καθαρή θερμότητα και ενεργειακή απόδοση

Οι υπεύθυνοι για τον ενεργειακό σχεδιασμό θα πρέπει να οργανώσουν διαβουλεύσεις με τους εμπλεκόμενους φορείς για τη συλλογή ανατροφοδότησης και την εξέταση των διαφόρων ενεργειακών λύσεων. Στις διαβουλεύσεις αυτές θα πρέπει να συμμετάσχει ένα ευρύ φάσμα εμπλεκόμενων φορέων, για παράδειγμα επιχειρήσεις, τοπικές αρχές και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη (συμπεριλαμβανομένου του των πολιτών, εφόσον κρίνεται σκόπιμο). Οι διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη μπορούν διεξαχθούν με διάφορους τρόπους, όπως εργαστήρια, «focus groups», διαδικτυακές έρευνες και συναντήσεις.

• Η παρουσίαση των πορισμάτων της διαδικασίας ανάλυσης κόστους-οφέλους και της αξιολόγησης της πρακτικής σκοπιμότητας.
• Η ανατροφοδότηση σχετικά με τις προτεινόμενες λύσεις ενεργειακής απόδοσης, τις διανεμητικές τους επιπτώσεις και τις πιθανές προκλήσεις που μπορεί να δημιουργήσει η εφαρμογή τους.
• Η αντιμετώπιση των ανησυχιών και απάντηση στις ερωτήσεις των ενδιαφερομένων φορέων.
• Η υποστήριξη και η αποδοχή του περιφερειακού ενεργειακού σχεδίου από τους εμπλεκόμενους φορείς.

Πρόσθετο υλικό

• Οδηγός του Οργανισμού Χρυσού Προτύπου για τις απαιτήσεις διαβούλευσης και εμπλοκής των ενδιαφερομένων μερών
• Σημειώσεις σχετικά με το σχεδιασμό και τη διεξαγωγή διαβουλεύσεων

Οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να δημιουργήσουν ισχυρά συστήματα παρακολούθησης και αξιολόγησης για την παρακολούθηση της προόδου της εφαρμογής του περιφερειακού ενεργειακού σχεδίου και την αξιολόγηση της συμβολής του σε σχέση με τους προκαθορισμένους στόχους. Τα συστήματα αυτά θα πρέπει να περιλαμβάνουν τη συλλογή δεδομένων, την ανάλυση και υποβολή εκθέσεων σχετικά με βασικούς δείκτες επιδόσεων, όπως η κατανάλωση ενέργειας, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και οι βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης. Η διαδικασία παρακολούθησης και αξιολόγησης θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει περιοδικές επισκοπήσεις και αξιολογήσεις συγκεκριμένων έργων και δράσεων για τον εντοπισμό προκλήσεων, επιτυχιών και διδαγμάτων.

Εργαλείο για την Παρακολούθηση της πορείας Υλοποίησης του Περιφερειακού Σχεδίου

Το εργαλείο αυτό μπορεί να βοηθήσει τους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό στην παρακολούθηση της εφαρμογής των δράσεων/παρεμβάσεων που συμπεριλήφθηκαν στο περιφερειακό σχέδιο για την ενέργεια. Μπορεί να διευκολύνει στους χρήστες του να υποβάλουν εκθέσεις σχετικά με την πρόοδο και τον αντίκτυπο των δράσεων που υλοποιούνται, καθώς και να αξιολογήσουν την αποτελεσματικότητά τους.

Εργαλείο για την Παρακολούθηση της πορείας Υλοποίησης του Περιφερειακού Σχεδίου   Download

Το περιφερειακό ενεργειακό σχέδιο θα πρέπει να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση για να συγκεντρωθούν σχόλια από τους ενδιαφερόμενους φορείς και τους πολίτες, προκειμένου να εξασφαλιστεί η αποδοχή και η συμμετοχή του κοινού. Αφού εξεταστούν διεξοδικά τα αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης, το σχέδιο θα πρέπει να οριστικοποιηθεί και να δημοσιευθεί.

Πρόσθετο υλικό

• Έγγραφο για τη δημόσια διαβούλευση
• Τί είναι η δημόσια διαβούλευση;
• Κατευθυντήριες γραμμές για τη δημόσια διαβούλευση

Καλές πρακτικές/Success Stories

• Ομάδα για το κλίμα της Βιέννης: χρήση μιας βραβευμένης υβριδικής προσέγγισης δέσμευσης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής
• Μελέτη περίπτωσης: συλλογικός πολεοδομικός σχεδιασμός στο London Borough of Newham
• Μελέτη περίπτωσης: Προτάσεις πολιτών στο Linz
• Το Norwich, CT συνεργάζεται με την τοπική αναπτυξιακή εταιρεία για την ανάπτυξη μιας πλατφόρμας δέσμευσης της κοινότητας

Για την επιτυχή υλοποίηση των δράσεων και έργων που προσανατολίζονται προς τη βιώσιμη ενέργεια, οι υπεύθυνοι σχεδιασμού θα πρέπει να ενισχύσουν τις συνέργειες με τους κυριότερους εμπλεκόμενους φορείς. Οι τελευταίοι μπορεί να είναι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, επιχειρήσεις, ερευνητικά ιδρύματα, μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί και άλλοι σχετικοί φορείς. Οι συνέργειες συμβάλουν στην αξιοποίηση πόρων, εμπειρογνωμοσύνης και δικτύων για την υποστήριξη της υλοποίησης των έργων, καθώς και στη διευκόλυνση της ανταλλαγής γνώσεων και της συνεργασίας μεταξύ των ενδιαφερομένων. Επιπλέον, οι συνέργειες διευκολύνουν τις συνεισφορές σε είδος, όπως παραχωρήσεις γης, εμπειρογνωμοσύνη ή εξοπλισμό από τους ενδιαφερόμενους φορείς για την υποστήριξη της υλοποίησης του έργου.

Πρόσθετο υλικό

• Ο οδηγός SDG για την οικοδόμηση συνεργειών
• Ο οδηγός της ΔΟΕ για τις συμπράξεις πολλών εμπλεκόμενων φορέων

Καθ' όλη τη διάρκεια της υλοποίησης, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να επικοινωνούν τις επιτυχημένες πρακτικές στους εμπλεκόμενους φορείς και το κοινό, προκειμένου να διατηρήσουν την υποστήριξη και τη δέσμευση τους σχετικά με τον περιφερειακό σχεδιασμό. Οι τακτικές ενημερώσεις σχετικά με την πρόοδο στην υλοποίηση δράσεων και έργων βιώσιμης ενέργειας, καθώς και τις επιπτώσεις και τα οφέλη τους, μπορούν να συμβάλουν στην οικοδόμηση της εμπιστοσύνης και του ενθουσιασμού των ενδιαφερομένων μερών και του κοινού για το περιφερειακό ενεργειακό σχέδιο. Οι προσπάθειες επικοινωνίας μπορεί να περιλαμβάνουν δελτία τύπου, ενημερωτικά δελτία, ενημερώσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και δημόσιες εκδηλώσεις, μεταξύ άλλων.

Καλές πρακτικές/Success Stories

Rouen: Επιστημονική προσέγγιση της εμπλοκής των πολιτών

Τέλος, το περιφερειακό ενεργειακό σχέδιο θα πρέπει να επανεξετάζεται περιοδικά και να επικαιροποιείται, με τρόπο ώστε να διασφαλίζεται ότι παραμένει ορθολογικό και ανταποκρίνεται στις περιφερειακές ανάγκες και μεταβαλλόμενες συνθήκες. Κατά τη διαδικασία της περιοδικής επανεξέτασης του σχεδίου θα πρέπει να λαμβάνονται προσεκτικά υπόψη τα αποτελέσματα της συνολικής αξιολόγησης της προόδου υλοποίησης του σχεδίου όσον αφορά την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί, την αποτελεσματικότητα συγκεκριμένων δράσεων/έργων και τα διδάγματα που αντλήθηκαν από αυτή τη διαδικασία, καθώς και την αξιολόγηση του μεταβαλλόμενου ενεργειακού τοπίου, των τεχνολογικών εξελίξεων και των προτεραιοτήτων των ενδιαφερομένων μερών. Με βάση αυτή την αξιολόγηση, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να εντοπίσουν τους τομείς που χρειάζονται βελτίωση και να αναθεωρήσουν το σχέδιο αναλόγως. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να προβούν και στην αναθεώρηση των δράσεων και έργων βιώσιμης ενέργειας, της προσαρμογής των στόχων και της τελειοποίησης των προσαρμοσμένων σχεδίων εφαρμογής.

Πρόσθετο υλικό

• Οδηγός σχετικά με το «Πώς να αναπτύξετε ένα Σχέδιο Δράσης για τη Βιώσιμη Ενέργεια και το Κλίμα (SECAP)»
• Το Παγκόσμιο Σύμφωνο των Δημάρχων (GcoM) κοινό πλαίσιο αναφοράς (CRF)