Οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό ενθαρρύνονται να ακολουθούν το «Regio1st Planning Framework» και να εφαρμόσουν διαδοχικά τα Στάδια Υλοποίησής του, από την προετοιμασία έως την εφαρμογή, την παρακολούθηση και την αναθεώρηση της πορείας υλοποίησης της διαδικασίας.
Κάντε κλικ στο διάγραμμα για να περιηγηθείτε στα 8 Στάδια Υλοποίησης του «Regio1st Planning Framework».
Το πρώτο Στάδιο Υλοποίησης επικεντρώνεται στο να θέσει τις βάσεις για την ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού περιφερειακού ενεργειακού σχεδίου. Περιλαμβάνει τον προσδιορισμό της γεωγραφικής περιοχής και του πεδίου εφαρμογής του σχεδιασμού, τον καθορισμό των ρόλων και των αρμοδιοτήτων, τον εντοπισμό των υφιστάμενων περιφερειακών σχεδίων για την ενέργεια, καθώς και τα βήματα που θα υποστηρίξουν την αφετερία της διαδικασίας εφαρμογής του σχεδίου.
Το πρώτο βήμα είναι ο προσδιορισμός της γεωγραφικής περιοχής, που πρόκειται καλύψει η διαδικασία υλοποίησης του περιφερειακού σχεδιασμού για την ενέργεια. Η επιλεγμένη γεωγραφική περιοχή μπορεί να αποτελεί μια συγκεκριμένη περιοχή ενδιαφέροντος (π.χ. να καλύπτει μια ομάδα δήμων) ή και μια ολόκληρη την περιφέρεια. Στη συνέχεια, πρέπει να καθοριστεί το πεδίο εφαρμογής του περιφερειακού σχεδίου. Για παράδειγμα, το σχέδιο μπορεί να περιλαμβάνει συγκεκριμένους ή όλους τους τομείς σε επίπεδο περιφερειακού σχεδιασμού, καθώς και συγκεκριμένες/όλες τις μορφές ενέργειας (ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό αέριο, θερμότητα κ.λπ.), κατ΄επιλογή των υπεύθυνων για τον περιφερειακό σχεδιασμό.Οι βασικοί τομείς που πρέπει να εξεταστούν στον ενεργειακό σχεδιασμό περιλαμβάνουν:
Κτιριακές υποδομές και εξοπλισμός: Οικιστικά, εμπορικά και δημόσια κτίρια και εγκαταστάσεις. Μπορούν επίσης συμπεριληφθούν οι τομείς της μεταποίησης και των κατασκευαστικών έργων
Μεταφορές: Μεταφορές εντός των ορίων της επιλεγμένης περιφέρειας, κατηγοριοποιημένης ανά τύπο (οδικές, σιδηροδρομικές, πλωτές μεταφορές και μη οδικές μεταφορές) και ανά στόλο (δημοτικές, δημόσιες, ιδιωτικές και εμπορικές μεταφορές).
Ενεργειακός εφοδιασμός: Εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας (π.χ. ηλεκτρική ενέργεια, μονάδες συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας/ψυχρής παραγωγής) εντός των ορίων της επιλεγμένης περιφέρειας
Άλλοι τομείς (μη σχετικοί με την ενέργεια): Γεωργία/δασοκομία/αλιεία, διαχείριση αποβλήτων, διαχείριση υγρών αποβλήτων και άλλοι τομείς που δεν σχετίζονται με την ενέργεια.
Ο αποτελεσματικός συντονισμός και η συνεργασία των εμπλεκόμενων σε επίπεδο περιφερειακού σχεδιασμού φορέων είναι απαραίτητα στοιχεία για την αποτελεσματική διεξαγωγή της υλοποίησης του σχεδίου. Σε αυτό το βήμα, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να καταγράψουν τους κυριότερους φορείς που δραστηριοποιούνται στην σε επίπεδο περιφέρειας, και τις αρμόδιες υπηρεσίες τους, καθώς και όσους φορείς συμβάλλουν ενεργά σε όλη τη διαδικασία περιφερειακού σχεδιασμού. Στο πλαίσιο αυτού του βήματος, θα πρέπει να καθοριστούν και οι αρμοδιότητές των φορέων αυτών κατά τη διαδικασία σχεδιασμού. Η δημιουργία κατάλληλων δομών/θεσμών, που υποστηρίζουν τη διαδικασία σχεδιασμού αποτελεί επίσης καλή πρακτική. Ενδεικτικά αναφέρεται η δημιουργία μιας συντονιστικής επιτροπής ή μιας ομάδας εργασίας με καθορισμένη εντολή για την ανάληψη συγκεκριμένων καθηκόντων και δραστηριοτήτων.
Roles and Responsibilities Matrix
Αυτό το εργαλείο του Excel μπορεί να βοηθήσει τους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό στον καθορισμό και την ανάθεση απαιτούμενων ρόλων και αρμοδιοτήτων, διασφαλίζοντας ότι μπορεί να καλυφθεί η υλοποίηση όλων των απαιτούμενων εργασιών και ότι η διαδικασία συντονίζεται αποτελεσματικά. Το εργαλείο μπορεί επίσης να υποστηρίξει και τον καθορισμό του ρόλου και των αρμοδιοτήτων του προσωπικού που θα εμπλακεί ενεργά στη διαδικασία. Με την οπτικοποίηση των ρόλων και των αρμοδιοτήτων σε επίπεδο φορέων και προσωπικού θα διευκολυνθεί η επικοινωνία και η συνεργασία όσων συμμετέχουν στον περιφερειακό σχεδιασμό.
Roles and Responsibilities Matrix Download
Πρόσθετο υλικό
Πριν από τη δημιουργία ενός νέου περιφερειακού ενεργειακού σχεδίου, θα πρέπει να εξεταστούν τα υφιστάμενα σχέδια και στρατηγικές στην περιοχή. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει στρατηγικές και σχέδια που εστιάζουν στη βιώσιμη ενέργεια, την ανάπτυξη υποδομών, τις μεταφορές, τα απόβλητα και άλλες σχετικές αστικές και αγροτικές δραστηριότητες.
Αυτή η επισκόπηση θα βοηθήσει στον εντοπισμό πιθανών συνεργειών, επικαλύψεων και κενών στο σημερινό τοπίο σχεδιασμού και θα δώσει πληροφορίες για την ανάπτυξη ενός νέου περιφερειακού ενεργειακού σχεδίου (ή θα επιτρέψει την αποτελεσματικότερη αναθεώρηση ενός υπάρχοντος). Θα πρέπει επίσης να εξεταστούν οι επιτυχίες και οι προκλήσεις προηγούμενων προσπαθειών σχεδιασμού, καθώς αυτές μπορούν να παράσχουν πολύτιμες γνώσεις και διδάγματα για την ανάπτυξη του νέου σχεδίου.
Αφού τεθούν οι βάσεις, πρέπει να δημιουργηθεί το πλαίσιο για την ανάπτυξη του περιφερειακού ενεργειακού σχεδίου. Ειδικότερα, πρέπει να καθοριστεί η διαδικασία σχεδιασμού, λαμβάνοντας υπόψη τις διαδικασίες σχεδιασμού και λήψης αποφάσεων της περιφερειακής αρχής. Πρέπει να καθοριστούν το χρονοδιάγραμμα, ο προϋπολογισμός και οι πόροι για την ανάπτυξη του σχεδίου. Επιπλέον, πρέπει να εκτιμηθεί η τεχνική ικανότητα της περιφέρειας καθώς και το κατά πόσον υπάρχει ανάγκη να ανατεθεί μέρος των εργασιών σε εξωτερικό φορέα (συμβουλευτική εταιρεία, περιφερειακός ενεργειακός οργανισμός κ.λπ.). Στην περίπτωση αυτή, πρέπει να ακολουθηθεί η σχετική διαδικασία σύναψης συμβάσεων της περιφερειακής αρχής (η οποία καθορίζει επίσης τι ανατίθεται σε υπεργολάβο και γιατί) και να ληφθούν εγκρίσεις από τη σχετική αρμόδια δομή (συχνά το περιφερειακό συμβούλιο), καθώς και να διατεθούν οι απαραίτητοι πόροι. Οι πόροι μπορεί να περιλαμβάνουν κεφάλαια, προσωπικό και πρόσβαση σε τεχνική εμπειρογνωμοσύνη και δεδομένα.
Overall Stage material
Η επιτυχής διαδικασία σχεδιασμού απαιτεί τον αποτελεσματικό συντονισμό και τη συνεργασία μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων κατά τη διαδικασία του περιφερειακού σχεδιασμού, συμπεριλαμβανομένων των αυτοδιοικητικών αρχών σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, των αρμόδιων οργανισμών κοινής ωφέλειας, των επιχειρήσεων και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών που είναι ενεργές σε περιφερειακό επίπεδο. Στο Στάδιο αυτό συμπεριλαμβάνεται και η καταγραφή των κυριότερων φορέων και προσώπων που εμπλέκονται στη διαδικασία σχεδιασμού και λήψης αποφάσεων, καθώς και η δημιουργία ενός Σχεδίου δέσμευσης της συμμετοχής και συνεργασίας τους.
Σε αυτό το βήμα, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να προβούν στον εντοπισμό των κυριότερων φορέων που εμπλέκονται στη διαδικασία του περιφερειακού σχεδιασμού για την ενέργεια. Οι κυριότεροι φορείς είναι μεταξύ άλλων, υπηρεσίες ή φορείς που ασχολούνται με τον περιφερειακό ενεργειακό σχεδιασμό, επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, επιχειρήσεις, εκπρόσωποι της βιομηχανίας, αυτοδιοικητικές αρχές και δημόσιες υπηρεσίες, φορείς της κοινωνίας των πολιτών, ομάδες συμφερόντων, εμπειρογνώμονες σε θέματα ενέργειας, αλλά και πολίτες. Η καταγραφή των εμπλεκόμενων φορέων και ο προσδιορισμός των προτεραιοτήτων και των συμφερόντων τους από τη μια πλευρά, καθώς και των περιορισμών, των συμφερόντων και της επιρροής τους σε επίπεδο λήψης αποφάσεων από την άλλη είναι ουσιώδους σημασίας για να διασφαλιστεί ότι το περιφερειακό σχέδιο για την ενέργεια ανταποκρίνεται στις τοπικές και περιφερειακές ανάγκες και δίνει τη δυνατότητα σε όλους τους φορείς να συνδιαμορφώσουν ενεργά την πορεία υλοποίησης της δίκαιης ενεργειακής μετάβασης της περιφέρειας τους.
Προκειμένου να πετύχουν αυτή την καταγραφή, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό μπορούν να υλοποιήσουν την χαρτογράφηση των εμπλεκόμενων φορέων πραγματοποιώντας άτυπες συναντήσεις ή οργανώνοντας ειδικά εργαστήρια προς αυτό το σκοπό. Αυτή η καταγραφή συμβάλει στην σύνθεση μιας ολοκληρωμένης εικόνας σχετικά με τις διαφορετικές προοπτικές, ανάγκες και προσδοκίες που διέπουν τη δράση όλων των εμπλεκόμενων στη διαδικασία σχεδιασμού φορέων, ενώ ταυτόχρονα επιτρέπει την συνδιαμόρφωση του σχεδίου για την ενέργεια σε επίπεδο περιφέρειας.
Εργαλείο Καταγραφής και ανάλυσης της εμπλοκής των φορέων που συμμετέχουν στον Περιφερειακό Σχεδιασμό (Excel)
Αυτό το Εργαλείο (Excel) μπορεί να υποστηρίξει τους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό να καταγράψουν και να προβούν στην συστηματική ανάλυση της δράσης των κυριότερων φορέων που εμπλέκονται στη διαδικασία αυτή. Το εργαλείο μπορεί να αξιοποιηθεί για την καταγραφή του ρόλου και των συμφερόντων των φορέων, της επιρροής που ασκούν, καθώς και των στοιχείων επικοινωνίας των εκπροσώπων τους. Το εργαλείο αυτό, τέλος, μπορεί να υποστηρίξει τους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό να κατανοήσουν καλύτερα το θεσμικό περιβάλλον στο οποίο δρουν οι φορείς της περιφέρειάς τους, καθώς και να εξακριβώσουν το μέτρο εμπλοκής τους στη διαδικασία του περιφερειακού σχεδιασμού.
Εργαλείο Καταγραφής και ανάλυσης της εμπλοκής των φορέων που συμμετέχουν στον Περιφερειακό Σχεδιασμό (Excel) Download
Πρόσθετο υλικό
Αφού γίνει η καταγραφή των φορέων που θα συμμετάσχουν στη διαδικασία περιφερειακού σχεδιασμού και καθοριστεί το επίπεδο της συμβολής και η επιρροή τους, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να διαμορφώσουν ένα Σχεδίου δέσμευσης της συμμετοχής και συνεργασίας των εμπλεκόμενων στον περιφερειακό σχεδιασμό φορέων. Το Σχέδιο θα πρέπει να περιγράφει τον τρόπο εμπλοκής των φορέων και των εκπροσώπων τους καθ' όλη τη διάρκεια της διαδικασίας σχεδιασμού, καθώς και τα εργαλεία που θα χρησιμοποιηθούν για το σκοπό αυτό. Επιπλέον, το Σχέδιο θα πρέπει να θέτει και το ακριβές χρονοδιάγραμμα των προβλεπόμενων δραστηριοτήτων. Ειδικότερα, το Σχέδιο θα πρέπει να στοχεύει:
Υπόδειγμα του Σχεδίου Δέσμευσης της Συμμετοχής και Συνεργασίας των Φορέων που συμμετέχουν στον Περιφερειακό Σχεδιασμό
To παρακάτω υπόδειγμα μπορεί να υποστηρίξει τους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό στην διαδικασία διαμόρφωσης του Σχεδίου, το οποίο θα περιγράφει τους στόχους, τις μεθόδους εμπλοκής, τα χρονοδιαγράμματα και τους διαθέσιμους πόρους που απαιτούνται για τη συμμετοχή των φορέων καθ' όλη τη διάρκεια του περιφερειακού σχεδιασμού. Στο υπόδειγμα μπορεί να συμπεριληφθούν τόσο η ανάλυση των αρμοδιοτήτων και της επιρροής των φορέων, όσο και οι στρατηγικές επικοινωνίας, εμπλοκής και αξιολόγησης της συμμετοχής των φορέων, προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα των δράσεων που θα υλοποιηθούν. Στο υπόδειγμα μπορούν να συμπεριληφθούν και τα δεδομένα του Εργαλείου Καταγραφής και Ανάλυσης της εμπλοκής των εμπλεκόμενων στον περιφερειακό σχεδιασμό φορέων (Βήμα 2.1).
Υπόδειγμα του Σχεδίου Δέσμευσης της Συμμετοχής και Συνεργασίας των Φορέων που συμμετέχουν στον Περιφερειακό Σχεδιασμό Download
Πρόσθετο υλικό
Καλές πρακτικές/suxxess stories
Overall Stage material
Το τρίτο Στάδιο Υλοποίησης επικεντρώνεται στην επανεξέταση και αξιολόγηση των ενεργειακών στόχων της υπό σχεδιασμό περιφέρειας, ώστε οι τελευταίοι να ευθυγραμμίζονται με τους αντίστοιχους εθνικούς, περιφερειακούς και τοπικούς στόχους. Επιπλέον, επιδιώκει και τη διασφάλιση μιας κοινής και τεκμηριωμένης προσέγγισης των εμπλεκόμενων φορέων προς τους στόχους αυτούς.
Σε αυτό το βήμα του, οι υπεύθυνοι θα πρέπει να επανεξετάσουν τις σχετικές εθνικές ενεργειακές πολιτικές, στρατηγικές και στόχους. Τα εν λόγω σχέδια μπορεί να περιλαμβάνουν στόχους που σχετίζονται με τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, την ανάπτυξη υποδομών μεταφορών και την ενεργειακή ασφάλεια, μεταξύ άλλων.
Η κατανόηση του εθνικού πλαισίου και των εθνικών προτεραιοτήτων στο βήμα αυτό συμβάλει στην ευθυγράμμιση του περιφερειακού σχεδίου για την ενέργεια με την ευρύτερη εθνική πολιτική.
Εργαλείο Αξιολόγησης και Σύγκρισης Εθνικών και Περιφερειακών Στόχων
Το παρόν εργαλείο Εxcel μπορεί να υποστηρίξει τους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό να προβούν σε μια συστηματική σύγκριση των περιφερειακών ενεργειακών στόχων με τους εθνικούς στόχους ή τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ενέργεια και το κλίμα. Το εργαλείο περιλαμβάνει στήλες, ώστε οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό να συμπληρώνουν τους στόχους τους (π.χ. η ενεργειακή απόδοση και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας) και γραμμές, ώστε οι υπεύθυνοι να συμπληρώνουν τους εθνικούς, περιφερειακούς και ευρωπαϊκούς στόχους επιτρέποντας στους χρήστες να εντοπίζουν συγκλίσεις και αποκλίσεις τους από τους περιφερειακούς στόχους και να προβαίνουν στη συνολική συγκριτική αξιολόγησή τους.
Εργαλείο Αξιολόγησης και Σύγκρισης Εθνικών και Περιφερειακών Στόχων Download
Εκτός από τις εθνικές στρατηγικές και τους εθνικούς στόχους, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να εξετάζουν τα υφιστάμενα περιφερειακά και τοπικά στρατηγικά σχέδια, και τους στόχους που έχουν τεθεί για την ενέργεια, καθώς και για άλλους συναφείς τομείς πολιτικής. Για παράδειγμα, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα μπορούσαν να εξετάσουν, μεταξύ άλλων, τα περιφερειακά αναπτυξιακά σχέδια, τα γενικά σχέδια για την ενέργεια, τα σχέδια αστικής κινητικότητας, τα χωροταξικά/εδαφικά σχέδια, τα σχέδια διαχείρισης αποβλήτων και άλλα σχετικά έγγραφα που επηρεάζουν την ενεργειακή πολιτική. Η αξιολόγηση των υφιστάμενων περιφερειακών και τοπικών στόχων, στρατηγικών και σχεδίων θα υποστηρίξει την καταγραφή των πεδίων που ευνοούν τις συνέργειες μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων, των ενδεχόμενων κενών σε επίπεδο σχεδιασμού και των πιθανών συγκρούσεων που προκύπτουν στα διαφορετικά επίπεδα διακυβέρνησης. Αυτό θα διασφαλίσει ότι το περιφερειακό ενεργειακό σχέδιο είναι συνεπές και συνεκτικό ως προς τις υφιστάμενες προσπάθειες σχεδιασμού.
Εργαλείο Αξιολόγησης και Σύγκρισης Εθνικών και Περιφερειακών Στόχων
Το παρόν εργαλείο Εxcel μπορεί να υποστηρίξει τους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό να προβούν σε μια συστηματική σύγκριση των περιφερειακών ενεργειακών στόχων με τους εθνικούς στόχους ή τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ενέργεια και το κλίμα. Το εργαλείο περιλαμβάνει στήλες, ώστε οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό να συμπληρώνουν τους στόχους τους (π.χ. η ενεργειακή απόδοση και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας) και γραμμές, ώστε οι υπεύθυνοι να συμπληρώνουν τους εθνικούς, περιφερειακούς και ευρωπαϊκούς στόχους επιτρέποντας στους χρήστες να εντοπίζουν συγκλίσεις και αποκλίσεις τους από τους περιφερειακούς στόχους και να προβαίνουν στη συνολική συγκριτική αξιολόγησή τους.
Εργαλείο Αξιολόγησης και Σύγκρισης Εθνικών και Περιφερειακών Στόχων Download
Στο βήμα αυτό, πρέπει να τεθούν από τους υπεύθυνους του σχεδιασμού, και από τους εμπλεκόμενους στη διαδικασία αυτή φορείς οι νέοι/αναθεωρημένοι περιφερειακοί στόχοι που σχετίζονται με την ενέργεια, καθώς και οι προτεραιότητες των φορέων σε ενεργειακό επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψη τους υφιστάμενους εθνικούς, περιφερειακούς και τοπικούς στόχους. Σε αυτό το βήμα θα πρέπει να ληφθούν υπόψη η οικονομική ανάπτυξη, η μακροπρόθεσμη ενεργειακή ανεξαρτησία, η προστασία του περιβάλλοντος, η βελτίωση της ποιότητας ζωής και της υγείας των πολιτών. Επιπλέον, πρέπει να καθοριστούν και οι κατάλληλοι δείκτες στη βάση των οποίων θα καθοριστούν οι νέοι στόχοι
Πρόσθετο υλικό
Οδηγός του ICLEI για τις πόλεις: επιστημονικά τεκμηριωμένοι στόχοι
Ύστερα από την αναζήτηση των στόχων, των στρατηγικών σχεδίων σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να συνεργαστούν με τους φορείς που εμπλέκονται στη διαδικασία σχεδιασμού, προκειμένου να συζητήσουν λεπτομερέστερα τον τρόπο με τον οποίο οι στόχοι αυτοί θα συμβάλλουν στην εξέλιξη της διαδικασίας περιφερειακού σχεδιασμού. Ο διάλογος θα πρέπει να έχει ως στόχο:
Εργαλείο Συμμετοχικής Ιεράρχησης των Προτεραιοτήτων (PPR)
Αυτό το εργαλείο διευκολύνει τους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό να προβούν συμμετοχικά σε μια ιεραρχική κατάταξη των προτεραιοτήτων τους. Παρέχει μια μεθοδολογία που διευκολύνει τη συλλογή των θέσεων και των απόψεων κάθε εμπλεκόμενου φορέα. Επιπλέον, υποστηρίζει τον συλλογικό εντοπισμό του βαθμού της σημασίας ή του επείγοντος χαρακτήρα των διαφόρων λύσεων ενεργειακής απόδοσης. Μέσα από την ενεργό συμμετοχή των εμπλεκόμενων φορέων, εξασφαλίζεται η περισσότερο περιεκτική και αντιπροσωπευτική ιεράρχηση των προτεραιοτήτων τους, η οποία τελικά οδηγεί σε πιο αποτελεσματικά και βιώσιμα αποτελέσματα.
Εργαλείο Συμμετοχικής Ιεράρχησης των Προτεραιοτήτων (PPR) Download
Πρόσθετο υλικό
Καλές πρακτικές/Success stories
Overall Stage material
Το τέταρτο Στάδιο Υλοποίησης έγκειται στη συλλογή και ανάλυση δεδομένων σχετικά με το υφιστάμενο ενεργειακό σύστημα, συμπεριλαμβανομένων των προτύπων κατανάλωσης ενέργειας, των υποδομών και άλλων βασικών πτυχών που αφορούν στο περιφερειακό ενεργειακό σύστημα.
Σε αυτό το βήμα, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να συλλέξουν τα αναγκαία δεδομένα προκειμένου να κατανοήσουν το υφιστάμενο περιφερειακό ενεργειακό σύστημα. Στο πλαίσιο αυτό, πρόκειται να συλλεχθούν ποσοτικά δεδομένα σχετικά με την παραγωγή ενέργειας σε περιφερειακό επίπεδο και συγκεκριμένα, σχετικά με την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, την κατανάλωση ενέργειας ανά τομέα, καθώς και ανά μορφή ενέργειας. Οι πηγές που θα διευκολύνουν τη συλλογή δεδομένων σε αυτό το Στάδιο μπορούν προέρχονται από περιφερειακές και εθνικές στατιστικές υπηρεσίες, οργανισμούς κοινής ωφέλειας, εκθέσεις, και ακαδημαϊκές δημοσιεύσεις. Είναι ουσιώδες στο Στάδιο αυτό να συλλεχθούν ακριβή και επικαιροποιημένα δεδομένα, καθώς σε αυτά θα βασιστεί η συνολική εικόνα για το υφιστάμενο περιφερειακό ενεργειακό σύστημα και έτσι θα τεθούν από τις αρμόδιες αρχές ρεαλιστικοί στόχοι κατά τη διαδικασία του περιφερειακού σχεδιασμού
Εργαλείο Συλλογής Δεδομένων που υποστηρίζουν την ενεργειακή απογραφή
Αυτό το εργαλείο (Excel) μπορεί να βοηθήσει τους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό να συλλέξουν και να οργανώσουν συστηματικά τα σχετικά ενεργειακά δεδομένα, όπως η παραγωγή και η κατανάλωση ενέργειας, καθώς και βασικές πληροφορίες για τις υποδομές (π.χ. υπάρχουσα παραγωγική ικανότητα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας). Μπορεί επίσης να λειτουργήσει ως κατάλογος ελέγχου για τους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό προκειμένου να προσδιορίσουν τους βασικούς τομείς και τις μορφές ενέργειας που θα πρέπει να αποτελούν το αντικείμενο συλλογής των δεδομένων τους. Τέλος, το εργαλείο μπορεί να βοηθήσει τους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό να δημιουργήσουν και μια βάση δεδομένων για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Εργαλείο Συλλογής Δεδομένων που υποστηρίζουν την ενεργειακή απογραφή Download
Πρόσθετο υλικό
Αφού συλλεχθούν τα απαραίτητα δεδομένα, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να προβούν στην ανάλυση των δεδομένων σχετικά με την κατανάλωσης ενέργειας ανά τομέα, προκειμένου να εξαχθούν τα δεδομένα που αφορούν στην κατανάλωση σε διάφορους τομείς, ιδίως στον οικιακό τομέα, τον εμπορικό τομέα και τον τομέα των μεταφορών. Η ανάλυση θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη παράγοντες όπως η ζήτηση ενέργειας, η ενεργειακή απόδοση και οι μορφές ενέργειας που χρησιμοποιούνται σε κάθε τομέα.
Η κατανόηση των δεδομένων σχετικά με την κατανάλωση ενέργειας ανά τομέα θα βοηθήσει τους υπεύθυνους για τον ενεργειακό σχεδιασμό να εντοπίσουν ευκαιρίες για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, την χρήση εναλλακτικών καυσίμων και την εφαρμογή άλλων παρεμβάσεων από την πλευρά της ζήτησης.
Εκτός από την ανάλυση των δεδομένων που αφορούν στην κατανάλωση της ενέργειας, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να αξιολογήσουν την κατάσταση των υφιστάμενων ενεργειακών υποδομών σε περιφερειακό επίπεδο. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να εξεταστεί η παλαιότητα των εγκαταστάσεων, η κατάσταση στην οποία λειτουργούν , την καθώς και η αποδοτικότητά τους. Οι εγκαταστάσεις υπό εξέταση αφορούν τη παραγωγή, διανομή και αποθήκευση ενέργειας, καθώς και τη διαθεσιμότητα και την προσβασιμότητα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Η παραπάνω αξιολόγηση θα υποστηρίξει τους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό να εντοπίσουν τις υπάρχουσες ευκαιρίες αλλά και τα εμπόδια σχετικά με τη λειτουργία των ενεργειακών υποδομών, προκειμένου να συμπεριλάβουν στον περιφερειακό σχεδιασμό για την ενέργεια τα αναγκαία μέτρα, όπως η προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
Αφού κατανοήσουν εις βάθος το υφιστάμενο περιφερειακό ενεργειακό σύστημα, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να συζητήσουν τα πορίσματα με τους εμπλεκόμενους φορείς. Η συζήτηση και αξιολόγηση αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσα από τη διοργάνωση εργαστηρίων, συναντήσεων ή άλλων δραστηριοτήτων που θα ενισχύουν τη συμμετοχή των φορέων στην παρουσίαση των δεδομένων και της ανάλυσης τους, καθώς και στη διαδικασία ανατροφοδότησης από αυτούς.
Το βήμα αυτό είναι σημαντικό για την εξακρίβωση της ορθότητας των δεδομένων, με γνώμονα να έχουν ληφθεί υπόψη όλες οι βασικές πτυχές που σχετίζονται με τη διαδικασία αυτή. Στο πλαίσιο του βήματος αυτού θα προκύψουν μέσα και από τη συναίνεση των ενδιαφερόμενων φορέων χρήσιμα συμπεράσματα σχετικά με προκλήσεις και ευκαιρίες του περιφερειακού ενεργειακού συστήματος.
Πρόσθετο υλικό
Overall Stage material
Το Στάδιο αυτό περιλαμβάνει την αξιολόγηση του δυναμικού των διαφόρων ενεργειακών επιλογών και τον εντοπισμό διάφορων τεχνικών λύσεων ελάχιστου κόστους σε συνδυασμό με περιβαλλοντικό κόστος λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις ευρύτερες επιπτώσεις και τις αβεβαιότητες των προκρινόμενων επιλογών.
Σε αυτό το βήμα, οι υπεύθυνοι για τον ενεργειακό σχεδιασμό θα πρέπει να αξιολογήσουν τον αντίκτυπο των λύσεων ενεργειακής απόδοσης που έχουν επιλέξει. Στο πλαίσιο αυτό πραγματοποιείται και ο εντοπισμός των ευκαιριών σχετικά με την εξοικονόμηση ενέργειας και τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης σε διάφορους τομείς, όπως τα κτίρια, οι μεταφορές και η βιομηχανία. Οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να εξετάζουν παράγοντες όπως η σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας, η τεχνική σκοπιμότητα και οι δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας και μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Το βήμα αυτό είναι βασικό για την ορθή ενσωμάτωση της αρχής της «Προτεραιότητας στη ενεργειακή απόδοση» στον περιφερειακό σχεδιασμό, διασφαλίζοντας ότι λαμβάνεται υπόψη σε αυτό το επίπεδο η κατά το δυνατόν προτεραιοποίηση των λύσεων ενεργειακής απόδοσης.
Εργαλείο Καταγραφής Υφιστάμενων Τεχνολογιών
Το εργαλείο αυτό περιλαμβάνει έναν κατάλογο υφιστάμενων τεχνολογιών που μπορούν να υποστηρίξουν τους χρήστες του στο να αξιολογήσουν το δυναμικό διαφόρων λύσεων από την πλευρά της προσφοράς και της ζήτησης στην περιφέρειά τους, παρέχοντας ενδεικτικές πληροφορίες για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, περιφερειακές λύσεις παραγωγής ενέργειας, καθώς και λύσεις ενεργειακής απόδοσης κατά την τελική χρήση για διάφορους τομείς. Συγκεκριμένα, το εργαλείο μπορεί να βοηθήσει τους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό να κατανοήσουν την αποδοτικότητα των διαφόρων ενεργειακών τεχνολογιών και λύσεων, συμπεριλαμβανομένου του μέσου κόστους (κόστος κεφαλαίου, λειτουργικό κόστος και κόστος συντήρησης κ.λπ.), της αποδοτικότητας και της έντασης των εκπομπών για την πλευρά της προσφοράς, καθώς και της δυνητικής εξοικονόμησης ενέργειας και κόστους για λύσεις ενεργειακής απόδοσης. Ως εκ τούτου, το εργαλείο επιτρέπει στους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό να επιλέγουν και να συγκρίνουν διάφορες ενεργειακές τεχνολογίες και λύσεις με βάση τις συγκεκριμένες ανάγκες και τους στόχους της περιοχής.
Εργαλείο Καταγραφής Υφιστάμενων Τεχνολογιών Download
Πρόσθετο υλικό
Καλές πρακτικές/Success stories
Εκτός από τις λύσεις ενεργειακής απόδοσης, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει επίσης να προβούν στην αξιολόγηση του δυναμικού των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην περιφέρεια. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την αξιοποίηση πόρων ηλιακής, και αιολικής ενέργειας, της βιομάζας, της γεωθερμίας, καθώς και των υδροηλεκτρικών πόρων. Οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να εξετάζουν παράγοντες όπως η τεχνική σκοπιμότητα, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις και οι προοπτικές που μπορούν να προσφέρουν οι λύσεις αυτές για περιφερειακή οικονομική ανάπτυξη. Η αξιολόγηση που θα προκύψει μέσα από αυτό το βήμα θα υποβοηθήσει στον εντοπισμό των αποδοτικότερων επιλογών που αφορούν στην προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, και που πρέπει να ενσωματωθούν στο περιφερειακό ενεργειακό σχέδιο.
Εργαλείο Καταγραφής Υφιστάμενων Τεχνολογιών
Το εργαλείο αυτό περιλαμβάνει έναν κατάλογο υφιστάμενων τεχνολογιών που μπορούν να υποστηρίξουν τους χρήστες του στο να αξιολογήσουν το δυναμικό διαφόρων λύσεων από την πλευρά της προσφοράς και της ζήτησης στην περιφέρειά τους, παρέχοντας ενδεικτικές πληροφορίες για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, περιφερειακές λύσεις παραγωγής ενέργειας, καθώς και λύσεις ενεργειακής απόδοσης κατά την τελική χρήση για διάφορους τομείς. Συγκεκριμένα, το εργαλείο μπορεί να βοηθήσει τους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό να κατανοήσουν την αποδοτικότητα των διαφόρων ενεργειακών τεχνολογιών και λύσεων, συμπεριλαμβανομένου του μέσου κόστους (κόστος κεφαλαίου, λειτουργικό κόστος και κόστος συντήρησης κ.λπ.), της αποδοτικότητας και της έντασης των εκπομπών για την πλευρά της προσφοράς, καθώς και της δυνητικής εξοικονόμησης ενέργειας και κόστους για λύσεις ενεργειακής απόδοσης. Ως εκ τούτου, το εργαλείο επιτρέπει στους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό να επιλέγουν και να συγκρίνουν διάφορες ενεργειακές τεχνολογίες και λύσεις με βάση τις συγκεκριμένες ανάγκες και τους στόχους της περιοχής.
Εργαλείο Καταγραφής Υφιστάμενων Τεχνολογιών Download
Πρόσθετο υλικό
Καλές πρακτικές/Success stories
Πριν από τη διενέργεια της ανάλυσης κόστους-οφέλους, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να διαβουλευθούν με τους εμπλεκόμενους φορείς για να συμφωνήσουν σχετικά με τις προσεγγίσεις μοντελοποίησης και τα σενάρια που θα χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια του περιφερειακού σχεδιασμού. Αυτό το βήμα μπορεί να συμπεριλάβει τη συζήτηση σχετικά με τα κατάλληλα εργαλεία που θα υποστηρίξουν την ανάλυση, τον προσδιορισμό των βασικών παραδοχών και θέσεων και τη συμφωνία σχετικά με διάφορα μελλοντικά σενάρια σχετικά με το ενεργειακό τοπίο της περιοχής, όπως τα σενάρια που αφορούν την υφιστάμενη κατάσταση και τα σενάρια που εστιάζουν στην ενεργειακή απόδοση. Ως εκ τούτου, το βήμα αυτό αποτελεί μια ευκαιρία να επικοινωνηθούν τα οφέλη από την ενσωμάτωση της αρχής της «Προτεραιότητας στην Ενεργειακή Απόδοση» στα μελλοντικά σενάρια του περιφερειακού σχεδιασμού και να εξασφαλιστεί η συμμετοχή των εμπλεκόμενων φορέων σε αυτόν. Επιπλέον, οι εμπλεκόμενοι φορείς θα πρέπει να έχουν την ευκαιρία σε αυτό το βήμα να παρέχουν στοιχεία και αποδείξεις για την υποστήριξη της διεξαγωγής της ανάλυσης κόστους-οφέλους. Η εμπλοκή των εμπλεκόμενων φορέων σε αυτό το στάδιο θα συμβάλει στη διασφάλιση της διαφάνειας και της αξιοπιστίας της ανάλυσης
Με τις προσεγγίσεις μοντελοποίησης και τα σενάρια που έχουν συμφωνηθεί στο προηγούμενο βήμα, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να προβούν στη διεξαγωγή της ανάλυσης κόστους-αποτελεσματικότητας. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει τη μοντελοποίηση του μελλοντικού ενεργειακού συστήματος υπό διαφορετικά σενάρια, λαμβάνοντας υπόψη το δυναμικό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τις λύσεις ενεργειακής απόδοσης και άλλους σχετικούς παράγοντες. Η ανάλυση θα πρέπει επίσης να λαμβάνει υπόψη τόσο το άμεσο κόστος, όπως το κόστος κεφαλαίου και το λειτουργικό κόστος των λύσεων, όσο και το έμμεσο κόστος, προκειμένου να προσδιοριστεί ο πιο αποδοτικός συνδυασμός λύσεων
Εργαλείο Ανάλυσης Κόστους-Οφέλους
Το εργαλείο ανάλυσης κόστους-οφέλους μπορεί να βοηθήσει τους χρήστες να αξιολογήσουν το κόστος, την αποτελεσματικότητα και, σε κάποιο βαθμό, τα οφέλη (π.χ. εξοικονόμηση ενεργειακού κόστους) των διαφόρων ενεργειακών λύσεων για την περιφέρειά τους. Το εργαλείο αυτό επιτρέπει στους υπεύθυνους για τον ενεργειακό σχεδιασμό να συγκρίνουν τις διάφορες λύσεις ενεργειακής απόδοσης που σχεδιάζουν να εφαρμόσουν και να επιλέξουν εκείνες που παρέχουν τα μεγαλύτερα καθαρά οφέλη για την περιφέρειά τους. Συγκεκριμένα:
Το εργαλείο μπορεί επίσης να βοηθήσει υπεύθυνους για τον ενεργειακό σχεδιασμό να αξιολογήσουν την τρωτότητα της ανάλυσης στις αβέβαιες μεταβλητές, αλλάζοντας βασικές μεταβλητές κατά την εισαγωγή δεδομένων. Αυτό μπορεί να βοηθήσει τους υπεύθυνους για τον ενεργειακό σχεδιασμό να προκρίνουν τις πιο ανθεκτικές ενεργειακές λύσεις ανάλογα με τις διαφορετικές κάθε φορά συνθήκες.
Εργαλείο Ανάλυσης Κόστους-Οφέλους Download
Πρόσθετο υλικό
Εκτός από το άμεσο και έμμεσο κόστος, η ανάλυση κόστους-οφέλους θα πρέπει επίσης να λαμβάνει υπόψη τα οφέλη και τον ευρύτερο αντίκτυπο των λύσεων ενεργειακής απόδοσης, όπως είναι η δημιουργία θέσεων εργασίας, η οικονομική ανάπτυξη σε περιφερειακό επίπεδο, τα περιβαλλοντικά οφέλη (π.χ. βελτίωση της ποιότητας του αέρα), τα οφέλη για τη δημόσια υγεία. Η κεφαλαιοποίηση των οφελών και του ευρύτερου αντικτύπου που θα πραγματοποιηθεί σε αυτό το βήμα θα υποστηρίξει τους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό να αποτυπώσουν την βαρύτητα των διαφόρων ενεργειακών επιλογών και να ενημερωθούν κατάλληλα, προκειμένου να υποστηριχθεί η διαδικασία λήψης αποφάσεων
Εργαλείο Ανάλυσης Κόστους-Οφέλους
Το εργαλείο ανάλυσης κόστους-οφέλους μπορεί να βοηθήσει τους χρήστες να αξιολογήσουν το κόστος, την αποτελεσματικότητα και, σε κάποιο βαθμό, τα οφέλη (π.χ. εξοικονόμηση ενεργειακού κόστους) των διαφόρων ενεργειακών λύσεων για την περιφέρειά τους. Το εργαλείο αυτό επιτρέπει στους υπεύθυνους για τον ενεργειακό σχεδιασμό να συγκρίνουν τις διάφορες λύσεις ενεργειακής απόδοσης που σχεδιάζουν να εφαρμόσουν και να επιλέξουν εκείνες που παρέχουν τα μεγαλύτερα καθαρά οφέλη για την περιφέρειά τους. Συγκεκριμένα:
Το εργαλείο μπορεί επίσης να βοηθήσει υπεύθυνους για τον ενεργειακό σχεδιασμό να αξιολογήσουν την τρωτότητα της ανάλυσης στις αβέβαιες μεταβλητές, αλλάζοντας βασικές μεταβλητές κατά την εισαγωγή δεδομένων. Αυτό μπορεί να βοηθήσει τους υπεύθυνους για τον ενεργειακό σχεδιασμό να προκρίνουν τις πιο ανθεκτικές ενεργειακές λύσεις ανάλογα με τις διαφορετικές κάθε φορά συνθήκες.
Εργαλείο Ανάλυσης Κόστους-ΟφέλουςDownload
Πρόσθετο υλικό
Πραγματοποιώντας την ανάλυση κόστους-οφέλους και συγκρίνοντας το κόστος και τα οφέλη των διαφόρων λύσεων ενεργειακής απόδοσης, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό πρέπει να καθορίσουν τις βέλτιστες συνδυαστικές λύσεις ενεργειακής απόδοσης ή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που απαιτούν και το μικρότερο κόστος, αλλά και τα μεγαλύτερα καθαρά οφέλη που μπορούν να επιτύχουν τους ενεργειακούς στόχους της περιφέρειας.
Τέλος, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να λάβουν υπόψη την τρωτότητα της διαδικασίας ανάλυσης κόστους-οφέλους σε αβεβαιότητες, όπως οι αλλαγές στο κόστος της τεχνολογίας, οι τιμές της ενέργειας και οι πολιτικές εξελίξεις. Ο παράγοντας αυτός θα βοηθήσει τους χρήστες να κατανοήσουν την ευρωστία της ανάλυσης και να εντοπίσουν πιθανούς κινδύνους και ευκαιρίες που συνδέονται με τις διάφορες ενεργειακές επιλογές.
Το έκτο Στάδιο Υλοποίησης περιλαμβάνει την εξέταση των επιπτώσεων στη διανομή, τη διαθεσιμότητα της αλυσίδας εφοδιασμού, την ικανότητα του εργατικού δυναμικού και την αποδοχή από το κοινό των βέλτιστων ενεργειακών λύσεων που έχουν προσδιοριστεί.
Εργαλείο Πολυκριτηριακής Ανάλυσης Αποφάσεων (MCDA)
Αυτό το εργαλείο Excel είναι χρήσιμο για τους υπεύθυνους ενεργειακού σχεδιασμού καθώς διευκολύνει την ιεράρχηση των διαφόρων λύσεων ενεργειακής απόδοσης που έχουν στη διάθεσή τους υποστηρίζοντας σε τελική φάση τη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Το εργαλείο επιτρέπει στους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό και στους εμπλεκόμενους φορείς να εξάγουν συγκεντρωτικές βαθμολογίες και κατατάξεις, ιεραρχώντας έτσι τις περισσότερο εφικτές ενεργειακές επιλογές για την περιφέρεια. Ειδικότερα, η χρήση του εργαλείου επιτρέπει την επιλογή κριτηρίων και την αξιολόγηση των κριτηρίων αυτών με βάση διάφορους παράγοντες, όπως η περιβαλλοντική βιωσιμότητα, η κοινωνική ισότητα και η οικονομική σκοπιμότητα. Τα ενδιαφερόμενα μέρη ή/και οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό μπορούν στη συνέχεια να βαθμολογήσουν τα κριτήρια που έχουν θέσει προκειμένου να αξιολογήσουν κάθε λύση ενεργειακής απόδοσης, βοηθώντας στην ποιοτική αξιολόγηση. Επιπλέον, το εργαλείο βοηθά επίσης τους υπεύθυνους για τη λήψη αποφάσεων στην ποσοτικοποίηση των ποιοτικών επιλογών που έχουν στη διάθεσή τους κατά την αξιολόγηση των λύσεων ενεργειακής απόδοσης. Στη συνέχεια, μέσα από το εργαλείο αξιολογούνται ποσοτικά, μέσα από τη βαθμολογία που προκύπτει από την εφαρμογή του, οι λύσεις ενεργειακής απόδοσης και οι επιπτώσεις τους προκειμένου να ακολουθηθεί μια περισσότερο τεκμηριωμένη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Εργαλείο Πολυκριτηριακής Ανάλυσης Αποφάσεων (MCDA) Download
Οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να αξιολογήσουν τις επιπτώσεις των λύσεων ενεργειακής απόδοσης στις διάφορες ομάδες της περιοχής, όπως οι κάτοικοι, οι επιχειρήσεις και οι ευάλωτοι πληθυσμοί. Η αξιολόγηση αυτή θα πρέπει να εξετάζει παράγοντες όπως η πρόσβαση στην ενέργεια, η οικονομική προσιτότητα και η πιθανή δημιουργία ή εκτόπιση θέσεων εργασίας. Ο εντοπισμός και η αντιμετώπιση των πιθανών ανισοτήτων θα βοηθήσει να διασφαλιστεί ότι το περιφερειακό ενεργειακό σχέδιο θα προάγει την κοινωνική ισότητα και θα έχει ευρεία υποστήριξη από την κοινότητα.
Πρόσθετο υλικό
Οι υπεύθυνοι για τον ενεργειακό σχεδιασμό θα πρέπει να αξιολογούν τη διαθεσιμότητα και την ωριμότητα των αλυσίδων εφοδιασμού προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις προτεινόμενες ενεργειακές τεχνολογίες και λύσεις ενεργειακής απόδοσης. Αυτό περιλαμβάνει την αξιολόγηση σχετικά με τη διαθεσιμότητα σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο του αναγκαίου εξοπλισμού, των υλικών και των υπηρεσιών, καθώς και του βαθμού τεχνολογικής ωριμότητας και ετοιμότητας της αγοράς στο ενδεχόμενο εφαρμογής αυτών των λύσεων. Η κατανόηση της κατάστασης της αλυσίδας εφοδιασμού θα βοηθήσει τους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό να εντοπίσουν πιθανά εμπόδια, κινδύνους και ευκαιρίες και να ενημερώσουν για την επιλογή και την ιεράρχηση των διαθέσιμων λύσεων ενεργειακής απόδοσης.
Πρόσθετο υλικό
Εκτός από τις εκτιμήσεις σχετικά με την αλυσίδα εφοδιασμού, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να αξιολογήσουν την ικανότητα του εργατικού δυναμικού να υλοποιήσουν και να εφαρμόσουν τις προτεινόμενες ενεργειακές λύσεις. Στο πλαίσιο αυτό, το βήμα 6.3. περιλαμβάνει την αξιολόγηση της διαθεσιμότητας εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού, την ανάγκη για προγράμματα κατάρτισης και ανάπτυξης ικανοτήτων, καθώς και τη δυνατότητα δημιουργίας θέσεων εργασίας. Το να διασφαλιστεί ότι το περιφερειακό εργατικό δυναμικό διαθέτει τις απαραίτητες δεξιότητες και την τεχνογνωσία για την υποστήριξη της εφαρμογής των ενεργειακών λύσεων θα είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχή εφαρμογή του περιφερειακού ενεργειακού σχεδίου.
Καλές πρακτικές/Success stories
Αξιολόγηση του εργατικού δυναμικού σχετικά με την καθαρή θερμότητα και ενεργειακή απόδοση
Οι υπεύθυνοι για τον ενεργειακό σχεδιασμό θα πρέπει να οργανώσουν διαβουλεύσεις με τους εμπλεκόμενους φορείς για τη συλλογή ανατροφοδότησης και την εξέταση των διαφόρων ενεργειακών λύσεων. Στις διαβουλεύσεις αυτές θα πρέπει να συμμετάσχει ένα ευρύ φάσμα εμπλεκόμενων φορέων, για παράδειγμα επιχειρήσεις, τοπικές αρχές και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη (συμπεριλαμβανομένου του των πολιτών, εφόσον κρίνεται σκόπιμο). Οι διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη μπορούν διεξαχθούν με διάφορους τρόπους, όπως εργαστήρια, «focus groups», διαδικτυακές έρευνες και συναντήσεις.
Πρόσθετο υλικό
Το Στάδιο Υλοποίησης αυτό επικεντρώνεται στην επιλογή συγκεκριμένων δράσεων και στη διαμόρφωση ενός ισχυρού περιφερειακού ενεργειακού σχεδίου, με βάση τον δυνητικό αντίκτυπο, τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας, τα καθαρά οφέλη, τις διανεμητικές επιπτώσεις και την ευθυγράμμιση με τις προτεραιότητες των ενδιαφερομένων μερών για τις βέλτιστες ενεργειακές λύσεις.
Σε αυτό το βήμα, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να προβούν στην ιεράρχηση των επιλεγμένων από αυτούς λύσεων/παρεμβάσεων ενεργειακής απόδοσης, λαμβάνοντας υπόψη τον πιθανό αντίκτυπό τους, τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας και την ευθυγράμμιση τους με τις προτεραιότητες των εμπλεκόμενων φορέων στη διαδικασία του περιφερειακού σχεδιασμού. Αυτή η διαδικασία ιεράρχησης θα πρέπει να συμφωνεί με την αρχή της «Προτεραιότητας στην ενεργειακή απόδοση». Στη συνέχεια, θα πρέπει να αναπτυχθεί ένα εμπεριστατωμένο σχέδιο που θα περιλαμβάνει συγκεκριμένες δράσεις/παρεμβάσεις, ενώ για κάθε μια από αυτές θα πρέπει να περιγραφεί το πεδίο εφαρμογής, οι αρμοδιότητες των εμπλεκόμενων φορέων, τα χρονοδιαγράμματα, το εκτιμώμενο κόστος υλοποίησης, ο αναμενόμενος αντίκτυπος τους, καθώς και οι διαθέσιμες πηγές/μηχανισμοί χρηματοδότησης. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει επίσης να υλοποιηθούν ορισμένα έργα σε δοκιμαστικό επίπεδο, δηλαδή έργα που θα πειραματιστούν ως προς συγκεκριμένες προκλήσεις ή ευκαιρίες στην περιφέρεια, τα οποία μπορούν να αναδείξουν τη σκοπιμότητα και τα οφέλη καινοτόμων ενεργειακών τεχνολογιών ή προσεγγίσεων και να προσφέρουν πολύτιμες εκπαιδευτικές εμπειρίες σε επίπεδο κοινότητας. Αυτά μπορούν να συμβάλουν στην καλλιέργεια και επίτευξη της γενικής αποδοχής σε σχέση με την προσέλκυση επενδύσεων και στην τόνωση των τοπικών αγορών για την προώθηση λύσεων ενεργειακής απόδοσης.
Εργαλείο Πολυκριτηριακής Ανάλυσης Αποφάσεων (MCDA)
Αυτό το εργαλείο Excel είναι χρήσιμο για τους υπεύθυνους ενεργειακού σχεδιασμού καθώς διευκολύνει την ιεράρχηση των διαφόρων λύσεων ενεργειακής απόδοσης που έχουν στη διάθεσή τους υποστηρίζοντας σε τελική φάση τη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Το εργαλείο επιτρέπει στους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό και στους εμπλεκόμενους φορείς να εξάγουν συγκεντρωτικές βαθμολογίες και κατατάξεις, ιεραρχώντας έτσι τις περισσότερο εφικτές ενεργειακές επιλογές για την περιφέρεια. Ειδικότερα, η χρήση του εργαλείου επιτρέπει την επιλογή κριτηρίων και την αξιολόγηση των κριτηρίων αυτών με βάση διάφορους παράγοντες, όπως η περιβαλλοντική βιωσιμότητα, η κοινωνική ισότητα και η οικονομική σκοπιμότητα. Τα ενδιαφερόμενα μέρη ή/και οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό μπορούν στη συνέχεια να βαθμολογήσουν τα κριτήρια που έχουν θέσει προκειμένου να αξιολογήσουν κάθε λύση ενεργειακής απόδοσης, βοηθώντας στην ποιοτική αξιολόγηση. Επιπλέον, το εργαλείο βοηθά επίσης τους υπεύθυνους για τη λήψη αποφάσεων στην ποσοτικοποίηση των ποιοτικών επιλογών που έχουν στη διάθεσή τους κατά την αξιολόγηση των λύσεων ενεργειακής απόδοσης. Στη συνέχεια, μέσα από το εργαλείο αξιολογούνται ποσοτικά, μέσα από τη βαθμολογία που προκύπτει από την εφαρμογή του, οι λύσεις ενεργειακής απόδοσης και οι επιπτώσεις τους προκειμένου να ακολουθηθεί μια περισσότερο τεκμηριωμένη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Εργαλείο Πολυκριτηριακής Ανάλυσης Αποφάσεων (MCDA) Download
Additional resources
Οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να δημιουργήσουν ισχυρά συστήματα παρακολούθησης και αξιολόγησης για την παρακολούθηση της προόδου της εφαρμογής του περιφερειακού ενεργειακού σχεδίου και την αξιολόγηση της συμβολής του σε σχέση με τους προκαθορισμένους στόχους. Τα συστήματα αυτά θα πρέπει να περιλαμβάνουν τη συλλογή δεδομένων, την ανάλυση και υποβολή εκθέσεων σχετικά με βασικούς δείκτες επιδόσεων, όπως η κατανάλωση ενέργειας, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και οι βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης. Η διαδικασία παρακολούθησης και αξιολόγησης θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει περιοδικές επισκοπήσεις και αξιολογήσεις συγκεκριμένων έργων και δράσεων για τον εντοπισμό προκλήσεων, επιτυχιών και διδαγμάτων.
Εργαλείο για την Παρακολούθηση της πορείας Υλοποίησης του Περιφερειακού Σχεδίου
Το εργαλείο αυτό μπορεί να βοηθήσει τους υπεύθυνους για τον περιφερειακό σχεδιασμό στην παρακολούθηση της εφαρμογής των δράσεων/παρεμβάσεων που συμπεριλήφθηκαν στο περιφερειακό σχέδιο για την ενέργεια. Μπορεί να διευκολύνει στους χρήστες του να υποβάλουν εκθέσεις σχετικά με την πρόοδο και τον αντίκτυπο των δράσεων που υλοποιούνται, καθώς και να αξιολογήσουν την αποτελεσματικότητά τους.
Εργαλείο για την Παρακολούθηση της πορείας Υλοποίησης του Περιφερειακού Σχεδίου Download
Το περιφερειακό ενεργειακό σχέδιο θα πρέπει να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση για να συγκεντρωθούν σχόλια από τους ενδιαφερόμενους φορείς και τους πολίτες, προκειμένου να εξασφαλιστεί η αποδοχή και η συμμετοχή του κοινού. Αφού εξεταστούν διεξοδικά τα αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης, το σχέδιο θα πρέπει να οριστικοποιηθεί και να δημοσιευθεί.
Πρόσθετο υλικό
Καλές πρακτικές/Success Stories
Overall Stage material
Το όγδοο Στάδιο Υλοποίησης επικεντρώνεται στην εφαρμογή του περιφερειακού ενεργειακού σχεδίου, στην παρακολούθηση της προόδου υλοποίησής του, καθώς και στην περιοδική επανεξέταση και επικαιροποίησή του.
Για κάθε δράση/λύση ενεργειακής απόδοσης, στο βήμα αυτό θα πρέπει να αναπτυχθεί ένα λεπτομερές σχέδιο εφαρμογής που θα περιλαμβάνει την περιγραφή των επιμέρους βημάτων υλοποίησης, την κατανομή των διαθέσιμων πόρων, τον καθορισμό των ρόλων και των αρμοδιοτήτων των εμπλεκόμενων φορέων. Επιπλέον, στο πλαίσιο αυτό, θα καθοριστεί το λεπτομερές χρονοδιάγραμμα των δραστηριοτήτων και των βασικών παραδοτέων-που είναι ορόσημα για την επιτυχή έκβασή τους. Η εξασφάλιση της χρηματοδότησης είναι, επίσης, ζωτικής σημασίας για την υλοποίηση δράσεων και έργων στο πλαίσιο αυτό. Ως εκ τούτου, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να αναζητήσουν διάφορες πηγές χρηματοδότησης, όπως δημόσια κονδύλια, ιδιωτικές επενδύσεις, επιχορηγήσεις και δάνεια, και να προσδιορίσουν τις καταλληλότερες επιλογές για κάθε δράση και έργο. Ο σχεδιασμός θα πρέπει να συνεκτιμά και τους πιθανούς κινδύνους και τα πιθανά μέτρα μετριασμού τους, για να εξασφαλίσουν την επιτυχή υλοποίηση των δράσεων τους που εντάσσονται σε επίπεδο περιφερειακού ενεργειακού σχεδιασμού.
Πρόσθετο υλικό
Για την επιτυχή υλοποίηση των δράσεων και έργων που προσανατολίζονται προς τη βιώσιμη ενέργεια, οι υπεύθυνοι σχεδιασμού θα πρέπει να ενισχύσουν τις συνέργειες με τους κυριότερους εμπλεκόμενους φορείς. Οι τελευταίοι μπορεί να είναι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, επιχειρήσεις, ερευνητικά ιδρύματα, μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί και άλλοι σχετικοί φορείς. Οι συνέργειες συμβάλουν στην αξιοποίηση πόρων, εμπειρογνωμοσύνης και δικτύων για την υποστήριξη της υλοποίησης των έργων, καθώς και στη διευκόλυνση της ανταλλαγής γνώσεων και της συνεργασίας μεταξύ των ενδιαφερομένων. Επιπλέον, οι συνέργειες διευκολύνουν τις συνεισφορές σε είδος, όπως παραχωρήσεις γης, εμπειρογνωμοσύνη ή εξοπλισμό από τους ενδιαφερόμενους φορείς για την υποστήριξη της υλοποίησης του έργου.
Πρόσθετο υλικό
Καθ' όλη τη διάρκεια της υλοποίησης, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να επικοινωνούν τις επιτυχημένες πρακτικές στους εμπλεκόμενους φορείς και το κοινό, προκειμένου να διατηρήσουν την υποστήριξη και τη δέσμευση τους σχετικά με τον περιφερειακό σχεδιασμό. Οι τακτικές ενημερώσεις σχετικά με την πρόοδο στην υλοποίηση δράσεων και έργων βιώσιμης ενέργειας, καθώς και τις επιπτώσεις και τα οφέλη τους, μπορούν να συμβάλουν στην οικοδόμηση της εμπιστοσύνης και του ενθουσιασμού των ενδιαφερομένων μερών και του κοινού για το περιφερειακό ενεργειακό σχέδιο. Οι προσπάθειες επικοινωνίας μπορεί να περιλαμβάνουν δελτία τύπου, ενημερωτικά δελτία, ενημερώσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και δημόσιες εκδηλώσεις, μεταξύ άλλων.
Καλές πρακτικές/Success Stories
Τέλος, το περιφερειακό ενεργειακό σχέδιο θα πρέπει να επανεξετάζεται περιοδικά και να επικαιροποιείται, με τρόπο ώστε να διασφαλίζεται ότι παραμένει ορθολογικό και ανταποκρίνεται στις περιφερειακές ανάγκες και μεταβαλλόμενες συνθήκες. Κατά τη διαδικασία της περιοδικής επανεξέτασης του σχεδίου θα πρέπει να λαμβάνονται προσεκτικά υπόψη τα αποτελέσματα της συνολικής αξιολόγησης της προόδου υλοποίησης του σχεδίου όσον αφορά την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί, την αποτελεσματικότητα συγκεκριμένων δράσεων/έργων και τα διδάγματα που αντλήθηκαν από αυτή τη διαδικασία, καθώς και την αξιολόγηση του μεταβαλλόμενου ενεργειακού τοπίου, των τεχνολογικών εξελίξεων και των προτεραιοτήτων των ενδιαφερομένων μερών. Με βάση αυτή την αξιολόγηση, οι υπεύθυνοι για τον περιφερειακό σχεδιασμό θα πρέπει να εντοπίσουν τους τομείς που χρειάζονται βελτίωση και να αναθεωρήσουν το σχέδιο αναλόγως. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να προβούν και στην αναθεώρηση των δράσεων και έργων βιώσιμης ενέργειας, της προσαρμογής των στόχων και της τελειοποίησης των προσαρμοσμένων σχεδίων εφαρμογής.
Πρόσθετο υλικό
The REGIO1st Planning Framework
Χρήσιμοι σύνδεσμοι
Συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με κωδικό έργου 101076088. Οι απόψεις και οι γνώμες που αποτυπώνονται στο παρόν είναι αποκλειστικά και μόνο του/των συγγραφέα/ων και δεν αντικατοπτρίζουν κατ' ανάγκη τις απόψεις και τις γνώμες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ευρωπαϊκού Εκτελεστικού Οργανισμού για το Κλίμα, τις Υποδομές και το Περιβάλλον (CINEA). Ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση ούτε η χορηγούσα αρχή μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνες γι' αυτές